Wyróżnia się kilka rodzajów chorób skórnych w postaci dermatozy objawiającej się zmianami skórnymi, którymi można się zakazić poprzez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną lub dotykanymi przez nią przedmiotami. Jedną z odmian świerzbu jest świerzb norweski wywoływany przez zewnątrzpasożytnicze roztocza Sarcoptes scabiei var. hominis. Czym charakteryzuje się ten rodzaj choroby i jakie są jego objawy? Jak wygląda proces leczenia crusted scabies? Odpowiedzi na te pytania i inne istotne informacje znajdują się w poniższym tekście.
Świerzb norweski - inaczej świerzb hiperkeratotyczny (crusted scabies)
Charakterystyczną cechą tej odmiany jest fakt, iż jest ona wysoce zakaźna. Jednocześnie warto mieć na uwadze, iż jest rzadko spotykana. Czynniki mogące sprzyjać jej rozwojowi, to m.in. obniżona odporność, niestosowanie zasad higieny i niekorzystne warunki życiowe. Wpływ na jej wystąpienie mają także określone jednostki chorobowe – demencja, zespół Downa i niektóre choroby psychiczne.
Świerzb norweski, inaczej świerzb hiperkeratotyczny (crusted scabies) to ciężka, bardzo zaraźliwa i trudna do wyleczenia odmiana świerzbu. Charakteryzuje się on tworzeniem grubych strupów, zawierających tysiące pasożytów, pokrywających całe ciało. Na dłoniach i stopach widoczne jest nadmierne rogowacenie, nawarstwianie się biało-szarawych lub żółtawych łusek i dość dobrze przylegających do podłoża strupów oraz pęknięcia w zrogowaciałym naskórku. Na twarzy i tułowiu może wystąpić uogólniony stan zapalny skóry zajmujący jej niemal całą powierzchnię.
Przyczyną powstawania crusted scabies są tysiące świerzbowców pasożytujących na człowieku, żywiących się białkami występującymi w warstwie rogowej naskórka. Występowanie objawów spowodowane jest aktywnością pasożyta, a także reakcją alergiczną na jego alergeny (wydaliny i wydzieliny).
Objawy świerzbu norweskiego
Odmiana te przejawia się przede wszystkim zmianami na skórze w postaci nawarstwień hiperkeratotycznych, koloru białego lub żółtego. Są to ogniska nadmiernego rogowacenia naskórka, z czym związane jest pogrubienie warstwy rogowej. Najczęściej można zaobserwować ich wystąpienie na dłoniach oraz stopach osoby zarażonej. W niektórych przypadkach świerzbu norweskiego zmiany mogą pojawiać się także na twarzy, skórze głowy, plecach oraz innych częściach ciała.
Crusted scabies to odmiana związana także z odczuwaniem świądu, który może się nasilać wraz z podnoszeniem się temperatury ciała. Jest więc bardziej odczuwalny podczas aktywności fizycznych, kąpieli w ciepłej wodzie i innych sytuacji prowadzących do wzrostu aktywności pasożyta. Objaw ten wywołuje u osób chorych odruch drapania, który może prowadzić do powstania zadrapań, strupów i nadkażeń bakteryjnych. Ta odmiana schorzenia może wiązać się też z występowaniem wtórnego nadkażenia paciorkowcami i gronkowcami.
Rozpoznanie świerzbu norweskiego
Diagnoza crusted scabies może być utrudniona ze względu na rzadkość występowania tej odmiany choroby i jej podobieństwo do innych schorzeń. Niewłaściwe rozpoznanie uniemożliwia dobranie odpowiedniego leczenia, co może prowadzić do dalszego rozprzestrzeniania się zmian skórnych i utrudniać pozbycie się tej odmiany. Istotnym zagadnieniem w przypadku świerzbu norweskiego jest więc diagnostyka różnicowa. Powinna uwzględniać łuszczycę, przewlekłe wypryski alergiczne, łojotokowe zapalenie skóry, a także takie jednostki, jak liszaj płaski i choroba Dariera.
W celu rozpoznania świerzbu norweskiego niezbędny jest dokładny wywiad z pacjentem i ocena objawów. Istotne jest też uwidocznienie pasożyta wywołującego crusted scabies, jego jaj, wydalin i nor – w tym celu pobiera się próbki z naskórka, które następnie są analizowane pod mikroskopem. Do wykrycia tej odmiany stosuje się też zabarwienie jodyną, biopsję skóry, dermatoskopię i badania laboratoryjne umożliwiające rozpoznanie świerzbu norweskiego
Jak wygląda leczenie crusted scabies?
W tym celu najczęściej stosuje się farmakoterapię z użyciem specjalnych środków aplikowanych po kąpieli. Można użyć również preparatów przeznaczonych do zmiękczania zrogowaciałego naskórka, aby leki lepiej przedostały się do niezbędnych miejsc. Do najczęściej stosowanych środków zalicza się naskórną permetrynę (w postaci żelu lub kremu) oraz dosutną iwermektynę (tabletki), przy czym monoterapia permetryną przynosi słabe efekty, z powodu bariery jaką stanowi silnie zrogowaciały naskórek. Z kolei do łagodzenia objawów świerzbu norweskiego można używać specjalnych kremów łagodzących. W każdym przypadku świerzbu norweskiego konieczna jest hospitalizacja i leczenie szpitalne. Świerzbu norweskiego nie leczy się w domu!
Leczenie tej odmiany choroby jest zatem możliwe, utrudnieniem jest jednak trudność w diagnostyce. Istotną kwestią jest zatem właściwe rozpoznanie crusted scabies, co umożliwi dobranie planu leczenia uwzględniającego precyzyjnie dostosowane do tej odmiany środki farmakologiczne.
